Σώθηκε η Ελλάδα ή…οι πιστωτές της;

«Στο τέλος της θητείας μου, η Ελλάδα δεν θα είναι χρεοκοπημένη. Θα είναι αναγεννημένη», ανέφερε χθες ο Πρωθυπουργός στη δραματική ομιλία του ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου, αλλά ήδη αυτή η αισιόδοξη πρόβλεψη αμφισβητείται: το «πακέτο» -ρεκόρ από την Ευρωζώνη και το ΔΝΤ είναι βέβαιο ότι θα σώσει τους πιστωτές της χώρας, αλλά απολύτως αβέβαιο αν θα αποτρέψει την ελληνική χρεοκοπία λίγα χρόνια αργότερα. Με τα 110-120 δις. ευρώ του διεθνούς χρηματοδοτικού «πακέτου», ποσό σχεδόν διπλάσιο από το προηγούμενο ρεκόρ διεθνούς διάσωσης (58 δις. ευρώ για την Νότια Κορέα), οι ευρωπαϊκές, κυρίως, τράπεζες, που δάνειζαν την Ελλάδα αφειδώς τα προηγούμενα χρόνια δεν θα υποστούν το κόστος της απερισκεψίας τους, αφού τα περισσότερα ομόλογα που κρατούν και λήγουν την προσεχή τριετία θα πληρωθούν στο ακέραιο από το διεθνή μηχανισμό, μέσω του οποίου χονδρικά το 1/3 του ελληνικού χρέους θα περάσει στα κράτη της Ευρωζώνης και στο ΔΝΤ.Όσοι ασκούσαν εδώ και χρόνια την ίδια κριτική στο Ταμείο, ότι δηλαδή παρεμβαίνει για να διασώζει τα πανίσχυρα ιδιωτικά τραπεζικά συμφέροντα και όχι τις χρεοκοπημένες χώρες, πιθανότατα θα δικαιωθούν στην κριτική τους: το διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα παίρνει μια παράταση τριών ετών και αρκετές δεκάδες δισεκατομμύρια για να διαχειρισθεί χωρίς τεράστιο κόστος την κατάρρευση μιας χώρας, που αποδείχθηκε ότι κακώς δανειζόταν τα τελευταία χρόνια, πριν την κρίση που άρχισε το 2009, με αποδόσεις πολύ κοντά στις αντίστοιχες των γερμανικών ομολόγων.Όμως, το μεγάλο ζητούμενο για τους Έλληνες, δηλαδή η οριστική αποφυγή της χρεοκοπίας, δεν φαίνεται ότι διασφαλίζεται με το «πακέτο» φόρων και περικοπών – σοκ που ανακοίνωσε χθες ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, παρότι αυτό έχει πρωτοφανές βάθος και εύρος: σε 30 δις. ευρώ υπολογίζεται η εξοικονόμηση που θα επιτευχθεί στη διάρκεια εφαρμογής του προγράμματος περικοπής μισθών στο Δημόσιο και αύξησης των έμμεσων φόρων.Η δυναμική αυτών των μέτρων είναι τόσο έντονα υφεσιακή, που μόνο αν γίνει κάποιο θαύμα ιστορικών διαστάσεων και ξαφνικά οι επενδυτές από τα πέρατα της… οικουμένης ανακαλύψουν την Ελλάδα ως επενδυτικό προορισμό, θα μπορούσε να αποφευχθεί μια πρωτοφανής κατάρρευση του ελληνικού ακαθάριστου προϊόντος. Είναι χαρακτηριστικό, ότι με ένα «μετριοπαθή» πολλαπλασιαστή 2-3, το ποσό των περικοπών θα αφαιρέσει τα επόμενα χρόνια 60-90 δις. ευρώ από την τελική δαπάνη στην ελληνική οικονομία, δηλαδή ένα ποσό που αντιστοιχεί σε 25-38% του ΑΕΠ! Με αυτούς τους υπολογισμούς, μοιάζουν με… κατασκευές στην άμμο, που θα σαρωθούν αναπόφευκτα από τα κύματα της ύφεσης, οι υπολογισμοί του Γ. Παπακωνσταντίνου για μείωση του ΑΕΠ μόνο 4% φέτος, 2,6% το 2011 και οριακή αύξηση 1,1% το 2012. Δυστυχώς, σε αυτούς ακριβώς τους αβάσιμους υπολογισμούς έχει βασισθεί η παραδοχή που γίνεται, ότι στη λήξη του προγράμματος σταθεροποίησης, το 2014, το δημόσιο χρέος θα έχει σταθεροποιηθεί στο εξόχως υψηλό ποσοστό 150% του ΑΕΠ, για να αρχίσει να υποχωρεί, ενώ το έλλειμμα θα έχει μειωθεί κάτω από το 3%.Αναλυτές υπενθυμίζουν, ότι και για το 2010 η αρχική πρόβλεψη της ελληνικής κυβέρνησης έκανε λόγο για μείωση του ΑΕΠ κατά 0,3% και αποδείχθηκε ανεδαφική και εκτιμούν ότι το ίδιο θα συμβεί και με αυτές τις προβλέψεις. «Υπάρχει μια πολύ ρεαλιστική προοπτική, ότι στο τέλος του προγράμματος, ή και νωρίτερα, η Ελλάδα θα έχει να διαχειρισθεί και πάλι ένα μη βιώσιμο εθνικό χρέος και θα υποχρεωθεί να προχωρήσει σε επαναδιαπραγμάτευση (σ.σ.: βλ. χρεοκοπία «ήπιας» μορφής), επειδή θα έχει μια πολύ, πολύ βαθιά ύφεση στο μεταξύ», τονίζει στο “Bloomberg” ο Μπάρι Άιχενγκριν, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας, όπου δίδασκε και ο Ανδρέας Παπανδρέου…

Υπεραπόδοση στο ΧΑ

Πάντως, τις επόμενες ημέρες αναμένεται ράλι ανακούφισης στο Χρηματιστήριο, με αιχμή κυρίως τις κεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών, οι οποίες είναι και ο μεγαλύτερος κερδισμένος από το «πακέτο», όχι μόνο γιατί εξαλείφεται ο άμεσος κίνδυνος απωλειών από το χαρτοφυλάκιο ομολόγων 40 δις. ευρώ που έχουν, αλλά και επειδή ο κ. Παπακωνσταντίνου μερίμνησε, σε συνεργασία με το ΔΝΤ, για τη δημιουργία ειδικού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, που θα αναλάβει να καλύψει με διεθνείς χρηματοδοτήσεις τις τεράστιες «τρύπες» στους ισολογισμούς των ελληνικών τραπεζών.

Άλλωστε, τα χρηματιστήρια είθισται να υπεραποδίδουν όταν παρεμβαίνει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, έστω και αν αρκετά συχνά ότι αρχίζει με… ράλι, τελειώνει με πόνο (βλ. την περίπτωση της Αργεντινής, που εφάρμοσε πιστά όλες τις υποδείξεις του Ταμείου, πριν χρεοκοπήσει). Η Κύκλος ΑΧΕΠΕΥ εξέτασε την υπεραπόδοση/υποαπόδοση των χρηματιστηρίων των έξι ευρωπαϊκών χωρών (Ουγγαρία, Λετονία, Ρουμανία, Ισλανδία, Σερβία, Ουκρανία) από τότε που προσέφυγαν στο ΔΝΤ. Η απόδοση αυτή υπολογίστηκε όχι με βάση τη μέση τιμή, αλλά την διάμεσο, ώστε να μην επηρεάζουν το δείγμα οι ακραίες τιμές. Επίσης δεν υπολογίστηκαν άλλοι παράγοντες (νομισματικοί, κλπ.), γνωρίζοντας ότι χώρες με δικό τους νόμισμα έχουν διολίσθηση/υποτίμηση έναντι ισχυρών νομισμάτων διαχρονικά, όπως σημείωνε στη σχετική της ανάλυση η Κύκλος.