Η σημερινή Αμφίκλεια κατά τους προϊστορικούς χρόνους ονομαζόταν Οφίτεια. Οι πρώτοι κάτοικοι της ήταν Πελασγοί. Οφίτεια σημαίνει τόπος διαμονής κάποιου φιδιού.
Ο Αρχαίος περιηγητής Παυσανίας, μας διηγεί το μύθο από τον οποίο πήρε το όνομά της. Το πήρε από το φίδι που προστάτευε το παιδάκι του άρχοντα που το είχε κρύψει μέσα σε ένα μεγάλο πιθάρι για να μην το σκοτώσουν κάποιοι αντίπαλοί του.
Αυτό κουλουριασμένο γύρω από το πιθάρι το προστάτευε νύχτα μέρα από τους κινδύνους χωρίς όμως αυτό να το γνωρίζει ο άρχοντας. Κάποτε το φίδι έσωσε το παιδάκι από εξαγριωμένο λύκο.
Ο άρχοντας χωρίς να το ξέρει αυτό, όταν είδε το φίδι γύρω από το πιθάρι το σκότωσε με το ακόντιτου. Όταν όμως του είπαν οι περίοικοι την πραγματική ιστορία ο άρχοντας έκανε θυσία από κοινού και στο παιδί του και στον άρχοντα. Έτσι ονομάστηκε οφιτεία.
Επειδή, όπως λεει και ο Παυσανίας εκείνος ο τόπος έκαιγε πολύ καιρό από τη φωτιά και ήταν κόκκινος πήρε και το όνομα Κοκκινόβραχος. Ύστερα από τη εγκατάσταση στη περιοχή των Φωκέων, αρχαιοελληνικά φύλα, και των Δωριέων η πόλη μετονομάστηκε σε Αμφίκαια, όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος.
Η Αμφίκαια ήταν από τις πιο σημαντικές πόλεις των Φωκέων.
Λέγεται ότι στο Τρωικό πόλεμο συμμετείχε ενεργά, με αρκετό στρατό. Κατά τη περίοδο των περσικών πολέμων, η Αμφίκαια όπως και όλες οι Φωκικές πόλεις, αντιτάχθηκαν στους Πέρσες.
Στα 480 π.χ. η Αμφίκαια καταστράφηκε από το στρατό του Ξέρξη. Ο λόγος ήταν ότι κατά τη μάχη των Θερμοπυλών, η Αμφίκαια πρόσφερε στρατό στο πλευρό των Σπαρτιατών.
Ήταν η πρώτη καταστροφή της πόλης που καταγράφεται μέσα στην ιστορία, όπως αναφέρει και ο Ηρόδοτος. ( Ιστορίες του Ηροδότου)1.
Μετά το δεύτερο Φωκικό πόλεμο, στα 346 π.χ. η Αμφίκαια καταστράφηκε ξανά αυτή τη φορά από το Φίλιππο της Μακεδονίας. Η Αμφίκαια πολέμησε στο πλευρό των συνασπισμένων πόλεων κατά των Μακεδόνων.Ο Φίλιππος διέσπειρε τους κατοίκους στις γύρω περιοχές. Μετά τον τρίτο Φωκικό πόλεμο, που ακολούθησε, με ψήφισμα του Αμφικτιονικού συμβουλίου επιτράπηκε στους κατοίκους να επιστρέψουν στη πόλη τους.
Η πόλη μετονομάστηκε σε Αμφίκλεια.
Αμφίκλεια είναι σύνθετη λέξη και σημαίνει φημισμένος, δοξασμένος τόπος. Οι Αμφικτίονες αναγνωρίζοντας τον αγώνα της πόλης κατά τη διάρκεια των Φωκικών πολέμων ονόμασαν έτσι τη πόλη.Η Αμφίκλεια κατόπιν ήταν από τις πιο ακμάζουσες πόλεις των Φωκέων. Η Αμφίκλεια μέχρι τα βυζαντινά χρόνια συναντάται με αυτή την ονομασία.Στη περιοχή αυτή λατρευόταν ο θεός Διόνυσος μέχρι τη διάδοση του χριστιανισμού . Μάλιστα στην Αμφίκλεια υπήρχε διάσημο μαντείο του Διονύσου. Κάποια εποχή ήταν μεγαλύτερης φήμης και από αυτό των Δελφών.
Όμως με τη πάροδο του χρόνου και λόγο της απουσίας ιερού το μαντείο της Αμφίκλειας άρχισε να παρακμάζει. Ακόμη και μέχρι τις μέρες μας υπάρχουν κατάλοιπα της Διονυσιακής λατρείας στην Αμφίκλεια. Τη περίοδο της ρωμαιοκρατίας η Αμφίκλεια υπήρξε σπουδαίο κέντρο της περιοχής και όχι μόνο.Κατά τη περίοδο του εκχριστιανισμού της Ελλάδας, στη Αμφίκλεια λατρευόταν ακόμα ο Διόνυσος. Γύρω στα 200 μ.χ αρχίζει ο εκχριστιανισμός της περιοχής.
Τουρκοκρατία
Η διάδοση του χριστιανισμού δε επιτεύχθηκε πάντοτε με ειρηνικά μέσα. Στην Αμφίκλεια δεν είναι εξακριβωμένο πως επιτεύχθηκε αυτό. Όταν στα τέλη του τετάρτου αιώνα Γότθοι υπό τον Αλάριχθον επέδραμαν κατά της περιοχής κατέστρεψαν την Αμφίκλεια. Ίσως αυτός να ήταν ο λόγος εκχριστιανισμού γιατί οι Γότθοι ήταν χριστιανοί και επέβαλαν με τη βία τη θρησκεία.
Στη συνέχεια η Αμφίκλεια υπήρξε κέντρο χριστιανικό. Λέγεται ότι στους καταλόγους της εκκλησίας του 7ου και 8ου αιώνα η Αμφίκλεια ήταν η έδρα της επισκοπής Δρυμιάς. Κατά άλλους η έδρα ήταν η Δρυμαία.Η Αμφίκλεια κατά τους μεταβυζαντινούς χρόνους έχασε τη πολιτική ελευθερία από τους Φράγκους. Τη περίοδο αυτή χάνεται η ονομασία Αμφίκλεια. Εμφανίζεται η τοπωνυμία Δαδί.
Δαδί είναι παραγωγή από την ιταλική λέξη dado που σημαίνει κλουβί. Πιθανόν να εννοεί από παντού κλεισμένο τοπίο. Το Δαδί εξελίχθηκε σε σπουδαίο κέντρο των Φράγκων. Από τα 1204 - 1410 μ.χ το Δαδί αποτέλεσε φέουδο που ανήκε στη μαρκιωνεία της Βοδονίτσας.
Στα 1311 το Δαδί αποτέλεσε πεδίο μάχης μεταξύ Καταναλών υπό τον Ροκαφόρτε και των Φράγκων υπό τον Βαλθέρο Βριέννιο. Στις 15 Μαρτίου 1311 έγινε η τελική μάχη όπου ηττήθηκαν οι Φράγκοι και σκοτώθηκε ο Βριέννιος. Η μάχη ονομάστηκε μάχη του Κηφισού.
Στις 29 Μαΐου 1456 το Δαδί πέφτει στα χέρια των Τούρκων από τον Μωάμεθ Β’.
Στα χρόνια της τουρκοκρατίας το Δαδί αποτέλεσε κεφαλοχώρι για τη γύρω περιοχή.
Ήταν κέντρο εμπορικό, πολιτιστικό. Αριθμούσε περίπου στις 1200 οικογένειες δηλαδή περισσότερους από 4000 κατοίκους. Ξακουστή ήταν η υφαντική βιοτεχνία του Δαδιού. Την περίοδο της τουρκοκρατίας στο Δαδί λειτουργούσε σχολείο ελληνικό και υπήρχαν δυο εκκλησίες, δείγμα της ανυπαρξίας τούρκων στη πόλη.Εκκλησιαστικά το Δαδί υπαγόταν στον επίσκοπο Αταλάντης αλλά είχε αρχιερατικό επίτροπο, τον Πρωτόππα, όπως λεγόταν σε όλη την ελληνική επικράτεια. Αρκετά χρόνια πριν την μεγάλη επανάσταση του γένους το Δαδί πρωτοστάτησε σε πολλές εξεγέρσεις.
Παράλληλα υπήρξε γενέτειρα και κρησφύγετο πολλών αρματολών και κλεφτών. Στην εξέγερση του 1750 ο Κώστας Ντρέλλας από το Δαδί απελευθέρωσε το Δαδί και όλη την Παρνασσίδα και Δωρίδα πριν την καταπνίξουν οι Tούρκοι. Στη συνέχεια το 1770 ελευθερώθηκε ξανά το Δαδί από τον Δυοβουνιώτη.Πολλοί αγωνιστές του κατάγονταν από τη πόλη. Η εξέγερση καταπνίγηκε από τους τουρκαλβανούς στα 1790. Κοντά στο Δαδί δόθηκαν μάχες. Μάλιστα στη θέση Διάσελα έγινε συμπλοκή όπου πρωταγωνίστησε ο Ανδρούτσος.
Οι αρματολοί ηττήθηκαν και σε αντίποινα οι τούρκοι έκαψαν το Δαδί. Στα 1810 και άλλη μια εξέγερση έλαβε χώρα στο Δαδί. Πιάστηκε και μάχη στη Χιλιαδού, τοποθεσία που βρίσκεται ο Σιδ. Σταθμός Αμφίκλειας.
Εκεί σκοτώθηκε ο σπουδαίος αρματολός Γιάννης Φλώρος από το Δαδί.
Κατά την επανάσταση του 1821 και όλα τα χρόνια που διήρκεσε αυτή, το Δαδί προσέφερε πολλά στον αγώνα. Υπήρξε θέρετρο πολλών γεγονότων, συμβουλίων της επαναστατημένης Ρούμελης.
Παράλληλα πολλοί οπλαρχηγοί και αγωνιστές κατάγονταν από το Δαδί. Ανάμεσα τους ο Γεώργιος Μωραϊτης. Υπήρξε πρωτοπαλίκαρο του Ανδρούτσου, και σκοτώθηκε στη μάχη της Τσέτσεβας τον Ιούλιο του 1827.Επίσης η οικογένεια Πρωτόπαπα. Πολλά από τα μέλη της οικογένειας έλαβαν μέρος σε μάχες όπως της Αλαμάνας, Γραβιάς, Βασιλικών, Αθηνών.Επίσης έδωσαν μεγάλο μέρος της περιουσίας τους για τον αγώνα. Υπήρξαν και πολλοί ανώνυμοι Δαδιώτες που πολέμησαν για την ελευθερία του γένους.
Νεώτερη Ιστορία
Η Αμφίκλεια πρόσφερε σε όλους τους αγώνες του έθνους πολλούς από τους κατοίκους της. Ιδιαίτερα στους βαλκανικούς και στους δύο παγκοσμίους πολέμους.
Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Τούρκους και συγκεκριμένα στα 1829, ο δημογέροντας της Αμφίκλειας Τσούτσος, συγκέντρωσε τους εκδιωκόμενους Δαδιώτες και εισήλθε στο Δαδί. Η κατεστραμμένη πόλη αρχίζει να ανακτά την ζωή της. Οι επανερχόμενοι κάτοικοι προσπαθούν να αποκαταστήσουν τα σπίτια τους και να επαναλάβουν τις εργασίες τους.
Στα 1833 δημιουργείται ο δήμος Δρυμίας με έδρα το Δαδί με Β.Δ. τις 3/15 Δεκεμβρίου του 1833. Τότε το Δαδί αριθμούσε περίπου 1670 κατοίκους. Τότε πολλοί Τούρκοι προύχοντες της περιοχής άρχισαν να μεταναστεύουν από την Ελλάδα και να πωλούν την ακίνητη περιουσία τους.
Οι κάτοικοι του Δαδιού επωφελήθηκαν και αγόρασαν το Μεγαλοκύρι και το Πόλλογο, δύο μεγάλες εύφορες εκτάσεις στο κάμπο του ποταμού Κηφισού.Στην περίοδο της βασιλείας του Όθωνα εξαιτίας της τυραννικής διακυβέρνησης και της άθλιας οικονομικής κατάστασης, η περιοχή λυμαινόταν από ληστές. Διαβόητοι ληστές της περιοχής ήταν ο Καρατάσος, ο Νταβέλης και ο Μέγας.
Στα 1912 το Δαδί έγινε κοινότητα και μετονομάστηκε σε Αμφίκλεια με 4.106 κατοίκους. Την περίοδο αυτή η Αμφίκλεια πρόσφερε φόρο αίματος με νεκρούς, τραυματίες και όλες τις κακουχίες που συνοδεύουν τον πόλεμο, σε όλους τους αγώνες από το 1912 - 1922.Εξήνταοχτώ Δαδιώτες πέθαναν ηρωικά εκ των οποίων τέσσερις αξιωματικοί, και εξήντα τέσσερις υπαξιωματικοί και οπλίτες. Στα 1912 επί βασιλέως Γεωργίου η Αμφίκλεια φιλοξένησε τον πρωθυπουργό της Γαλλίας Κλεμανσό. Στην περίοδο του 1940 η Αμφίκλεια είχε λιγότερο από 4.000 κατοίκους.Στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο η Αμφίκλεια βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς κατακτητές λόγω της ύπαρξης στρατιωτικού αεροδρομίου στη θέση του σιδηροδρομικού σταθμού. Στον πόλεμο αυτό εξήντα τέσσερις αξιωματικοί και οπλίτες από την Αμφίκλεια έδωσαν την ζωή τους για την ελευθερία του έθνους.Η Αμφίκλεια στη νεώτερη ιστορία της ανέδειξε πολλούς και σημαντικούς άνδρες. Κύριοι εκπρόσωποι είναι η οικογένεια Ευταξία, άνδρες οι οποίοι διετέλεσαν βουλευτές και υπουργοί διαφόρων κυβερνήσεων της ελεύθερης Ελλάδας.Η οικογένεια Ευταξία έχει ευεργετήσει την Αμφίκλεια, και έχει κατασκευάσει το Γυμνάσιο Αμφίκλειας, την βιβλιοθήκη με το οικογενειακό αρχείο της, την περιβόητη οπλοθήκη και την πινακοθήκη.
1 Πηγή: Ιστοριών όγδοη επιγραφομένη Ουρανία -Ηρόδοτος
Η Ιστορία του Δήμου Αμφίκλειας
Η διαίρεση της Ελλάδας σε νομούς λοιπόν έγινε με το Β.Δ. της 3/15 Δεκεμβρίου 1833 επί Οθωνος.
Με το Β.Δ. της 14/27 Δεκεμβρίου 1833 καθιερώθηκαν οι Δήμοι και οι κοινότητες. ΜΕ το Β.Δ. της 1/13 Οκτωβρίου 1834 ορίστηκε η επαρχία Λιβαδειάς στην οποία ανήκε ο νεοσυσταθείς ΔΗΜΟΣ ΔΡΥΜΙΑΣ με έδρα την Αμφίκλεια.(Εφημερίδα της Κυβέρνησης φύλο 3 του 1834 και 18 του 1835).
Εκείνη την εποχή η Αμφίκλεια (Δαδί) είχε 412 οικογένειες και συνολικά 1.6701 άτομα πληθυσμό και ανήκε στον Νομό Αττικής-ΒοιωτίαςΤο 1863 αποσπάσθηκε ο Δήμος από την επαρχία Λιβαδειάς και πήγε στην επαρχία Λοκρίδας του ιδίου νομού. Το 1864 αποσπάστηκε όλη η επαρχία Λοκρίδας από τον Νομό Αττικής-Βοιωτίας και ενσωματώθηκε στον νεοσύστατο Νομό Φθιώτιδας και αργότερα το 1888 στον Νομό Φθιωτιδο-Φωκίδας.Ο Δήμος Δρυμίας διατηρήθηκε μέχρι το 1912 όταν καταργήθηκε με τον Νόμο ΔΝΖ 4057 “Περί Δήμων και Κοινοτήτων” και η Αμφίκλεια ή Δαδί έγινε κοινότητα.
Το 1915 το τότε λεγόμενο Δαδί επανέκτησε το αρχαίο προσωνύμιο της δηλαδή το σημερινό της όνομα ΑΜΦΙΚΛΕΙΑ με τον νόμο ΔΝΖ’ 4057 του 1912 όπως αυτός τροποποιήθηκε με τον Νόμο 614 “περί συμπληρώσεως και τροποποιήσεως του ως άνω νόμου. Το άρθρο 8 έδωσε το δικαίωμα στον Υπουργό των Εσωτερικών να κρώνει αποφάσεις των κοινοτικών Συμβουλίων περί μετονομασίας των Κοινοτήτων μετά γνώμην της από 31.5.1909 συσταθείσας Επιτροπής των Τοπωνυμιών της Ελλάδος”
Το Κοινοτικό Συμβούλιο Δαδιού με πρόεδρο τον Αχιλλέα Δ. Παπαλουκά εν έτει1914 έλαβε την απόφαση μετονομασίας του Δαδιού σε Αμφίκλεια. Η Απόφαση αυτή διαβιβάσθηκε στον Υπουργό Εσωτερικών με την υπ’ αριθ 5175/1914αναφορά του Νομάρχη Φθιώτιδας και Φωκίδας , η δε Επιτροπή των Τοπωνυμιών της Ελλάδος ενέκρινε την μετονομασία σε ΑΜΦΙΚΛΕΙΑ και κυρώθηκε με την υπ’ αριθ. 23233/26.2.1915 Απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών και δημοσιεύτηκε στο υπ’ αριθ. 213/1915 φύλλο της Εφημερίδας της Κυβέρνησης.
Στατιστικά στοιχεία
Ο Δήμος Δρυμίας είχε το 1835 3.028 κατοίκους, το 1853 3.684 κατοίκους, το1856 είχε 3.226 κατοίκους, το 1861 είχε 3.272 κατοίκους, το 1871 είχε 3.526 κατοίκους, το 1879 είχε 3.941κατοίκους , το 1889 είχε 4.369 κατοίκους, το1896 είχε 4.603 κατοίκους , το 1907 είχε 5.275 κατοίκους.Η Κοινότητα Αμφίκλειας το 1912 είχε 4.031 κατοίκους , το 1920 είχε 4.106 κατοίκους, το 1928 είχε 4.028 κατοίκους , όταν τότε η Αταλάντη είχε 3.578 , η Ελάτεια 1.719 , Το Κηφισοχώρι (νυν Κ. Τιθορέα) 1.274 και η Βελίτσα (νυν Τιθορέα) 1.523 κατοίκους. (Βλέπε απογραφές 1907,1912 και 1920)Στη απογραφή του 1940 ο Δήμος Δρυμίας είχε 4.000 , το 1951 είχε είχε 3.344 κατοίκους αντίστοιχα λόγω της φυγής προς τις πόλεις αλλά και λόγω του πολέμου όταν καταστράφηκε το 20% των σπιτιών της Αμφίκλειας. Το 1961 είχε 3.157 κατοίκους.Το 1967 εγκαταστάθηκαν στην Αμφίκλεια οι κάτοικοι του χωριού Κουμπουριανά του τέως Δήμου Αργιθέας της επαρχίας και νομού Καρδίτσας, μετά από σύσταση του Υπουργείου λόγω κατολισθήσεων του εδάφους, δίνοντας νέα πνοή στην Αμφίκλεια.Το 1971 η Αμφίκλεια είχε 3.119 κατοίκους, το 1981 είχε 3.578 κατοίκους , το1991 είχε 3.239 κατοίκους.Και το 2001 στην τελευταία απογραφή όπου η Αμφίκλεια είχε 3.585 κατοίκους και ο Δήμος Αμφίκλειας 5.636 κατοίκους
ΜΠΟΡΟΥΝ ΑΡΑΓΕ ΝΑ ΓΡΑΨΟΥΝ ΕΣΤΩ ΚΑΙ ΠΕΝΤΕ ΣΕΙΡΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΠΟΥ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΕΠΙΒΑΛΕΙ ΤΟ ΚΟΜΜΑΤΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΥΒΕΡΝΩΝΤΟΣ ΚΟΜΜΑΤΟΣ?
ΑπάντησηΔιαγραφή